Ścieżki dotykowe i sensoryczne
Dlaczego proponujemy takie ścieżki? Jakie są korzyści ze ścieżek zdrowia? Co oferują nam więcej niż ”klasyczne” ćwiczenia ruchowe?
Zabawy ruchowe w przedszkolu czy podczas rehabilitacji, umożliwiają dzieciom rozwijanie ich funkcji czuciowych, a także umiejętności motorycznych: chodzenie, bieganie, skakanie, przejście, pełzanie, turlanie się, itp.
Stymulują one zależności między działaniami i wrażeniami za pomocą dotyku i odczuć, jednocześnie stopniowo pomagają dzieciom odróżnić i udoskonalić swoje percepcje czuciowe.
Ścieżki sensoryczne odgrywają wielką rolę w obszarze rozwoju dziecka.
Ruch, wyrażenie, percepcja poprzez aktywność fizyczną
Praktyka aktywności fizycznej i artystycznej, przyczynia się do rozwoju sensorycznego, emocjonalnego, intelektualnego i relacyjnego dzieci. Działania te mobilizują, pobudzają, wzbogacają wyobraźnię i dają okazję aby doświadczyć nowych emocji i uczuć. Takie doświadczenia mają również na celu, rozwijanie współpracy miedzy dziećmi, budowanie konstruktywnych relacji z innymi dziećmi, z poszanowaniem różnic oraz przyczynianie się do procesu socjalizacji.
To nie tylko „poruszenie się”, „uprawianie sportu”, czy zaspokojenie potrzeby ruchu dziecka, ale pomoc dziecku aby mogło doświadczyć nowych form ruchu w nieznanym środowisku, aby mogło zorientować się w czasie i przestrzeni, rozwijać swoje umiejętności fizyczne i artystyczne. Etap wprowadzania dziecka w życie społeczne poprzez zabawę, która wymaga własnego procesu nauczenia (szacunek do innych, zasady życia społecznego, dzielenie się z innymi…).
Motywujące ścieżki sensoryczne
Na ogół ścieżki sensoryczne wzbudzają ciekawość dzieci i motywują dzieci spontanicznie, ponieważ oferują im stymulujące zajęcia i niezwykłe doświadczenia. Dzieci uwielbiają niespodzianki jakie sprawiają im wiele radości i przyjemności. Uczą się poruszać i dopasowywać odpowiednie ruchy do powierzchni z nowymi wrażeniami, które jednocześnie odkrywają.
Na przykład:
– chodzić czy biegać po powierzchniach niestabilnych (piasek, żwir …) lub innych urozmaiconych powierzchniach (płytki, trawa, maty z pianki, podkładki, pióra …)
– znaleźć nową równowagę w nietypowych sytuacjach (na powierzchniach pochylonych i nierównych) i nauczyć się chodzić na palcach / na piętach, przodem / tyłem / bokiem, pełzać i raczkować, skakać na jednej nodze / na obu nogach, używać rąk…
Dzieci uczą się lepiej postrzegać różne części ciała i pewne doznania fizyczne jak łaskotanie, napięcie, relaks…
Można wzbogacić ścieżki sensoryczne poprzez manipulację i rzuty przedmiotów, tak aby zmieniać rodzaje działań i ruchów jak piłki dotykowe, kółka sensoryczne, miękkie piłeczki…
Wszystkie te działania pozwalają dzieciom rozróżnić ich postrzeganie i udoskonalać je. Ścieżki rozwijają u dzieci również ich uwagę i koncentrację.
PORADY I SPOSOBY REALIZACJI PRACY ZE ŚCIEŻKAMI ZDROWIA
Zajęcia mogą odbywać się w 3 etapach:
Etap 1: Odkrywanie ścieżki sensorycznej
Dziecko odkrywa ścieżkę sensoryczną. Nauczyciel obserwuje dziecko, zachęca do działania i pomaga w razie potrzeby. Ten etap pozwala wszystkim zapoznać się z działaniem ścieżki sensorycznej, aby każde dziecko mogło doświadczyć ruchów i ewentualnie je ponowić.
Etap 2: Wykonanie działań na ścieżce sensorycznej
Dzieci koncentrują się na działaniach i doznaniach jakie płyną z uzyskanych odczuć (np. uczucia związane z powierzchnią pod nogami). Ich próby są potęgowane, w celu zachęcenia ich do działania.
Uwaga: Dla etapów 1 i 2 należy się upewnić, że dzieci są boso i ubrane są w odpowiednią odzież, aby nie ograniczała ich ruchów.
Etap 3: Czas na wyrażenia doświadczeń po zajęciach ze ścieżkami zdrowia
Ten etap jest bardzo ważny, ponieważ promuje świadomość dziecka i stymuluje rozwój mowy. Na podstawie swoich rzeczywistych doświadczeń dzieci są zachęceni do sformułowania i opisania swoich działań, a także do wyrażenia i porównania swoich odczuć i percepcji np. „to było miłe w dotyku”, „to łaskotało”, „to było nieprzyjemne” itp.
Nauczyciel wprowadza słownictwo dotyczące czasu i przestrzeni, ale również uczuć, doznań sensorycznych, części ciała i odpowiednie nazwy narządów. Można opierać się na zdjęciach, schematach, rysunkach i elementach używanych podczas zajęć, w celu ułatwienia podsumowania zajęć.